Το δικαίωμα στο λάθος

Το πρωτοδιάβασα από τον Steve Jobs (1955-2011), τον ιδρυτή και για πολλά χρόνια αφεντικό της Apple: "κάνε λάθη, αλλά μάθε από αυτά". Μου χτύπησε κάπως, όταν το διάβασα. Τι είπε; Να κάνω λάθος; Μα γιατί; Δεν πρέπει να είμαστε σωστοί σε ό,τι κάνουμε; Να είμαστε συνεπείς στη δουλειά μας. Να είμαστε αλάνθαστοι στο σχολείο. Να μην κάνουμε λάθος στη σχέση μας. Χμμμ... για να το δούμε και πάλι.

Ζούμε σε μια κοινωνία που το λάθος στηλιτεύεται. Που μας το χτυπούν σε ανυποψίαστο χρόνο ως εκδίκηση, ως αποτροπή, ως νουθεσία ή ό,τι. Πώς όμως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι, να προχωρήσουμε μπροστά βελτιώνοντας τον ίδιο μας τον εαυτό, όταν αποφεύγουμε να κάνουμε λάθος; Με τα λάθη μπορούμε να μάθουμε ποιοι είμαστε. Ποιοι είναι οι άλλοι. Γιατί πήγε κάτι στραβά και δεν μας βγήκε όπως το υπολογίζαμε. Ποιες παραμέτρους δεν λάβαμε υπόψη μας.

Στη σχολική γιορτή του δημοτικού, κληρώθηκα να είμαι ο Άγιος Βασίλης και η Χριστίνα, το αγγελάκι που συνομιλεί με τον Άγιο. Στη σκηνή επάνω με τους γονείς και τα παιδιά να παρακολουθούν το χριστουγεννιάτικο σκετσάκι έπρεπε -σύμφωνα με τον ρόλο- να έχω ένα σάκο με δώρα, για να δίνω ή όχι στα παιδιά τα δώρα που μου ζητούσαν με τα γράμματά τους, αναλόγως της συμπεριφοράς τους το χρόνο που πέρασε. Σε ένα από αυτά θα έδινα ένα πιστόλι, το οποίο όμως κάπου παράπεσε και δεν το έβαλα στο σάκο. Το αντιλήφθηκα αργά. Και στην ερώτηση του αγγέλου αν θα δώσω το πιστόλι στον Κωστάκη, βλέποντας ότι δεν υπάρχει, γύρισα προς τον δάσκαλο και είπα με παιδική αφέλεια: "κύριε, δεν έχω πιστόλι, να του στείλω κάτι άλλο αντί γι' αυτό"; Παιδική αφέλεια.

Σε μια τάξη σχολείου, τα παιδιά ζωγράφιζαν διάφορα στο μάθημα της Ζωγραφικής. Ρώτησε η δασκάλα ένα κοριτσάκι, που απορροφημένο δεν σήκωνε το κεφάλι του, τι ζωγραφίζει. "- Τον Θεό κυρία". "- Μα κανείς δεν ξέρει πως είναι!". "- Θα ξέρετε σε ένα λεπτό!". Τα παιδιά δεν διστάζουν να κάνουν λάθος. Και έτσι μαθαίνουν. Και έτσι προχωρούν και χαράζουν το δρομάκι τους. Και η δημιουργικότητά τους ενισχύεται. Και ανεβαίνουν. Εμείς όμως είμαστε ενήλικες πια. Λάθη όχι μόνο δεν επιτρέπονται, αλλά γίνονται και αντικείμενο ειρωνείας, αποστροφής, μείωσης.

Ναι, είναι καλό να κυνηγάμε τα λάθη. Να δοκιμάζουμε. Να τολμούμε κάτι διαφορετικό από πριν. Έτσι μόνο μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι. Τότε προχωράμε με μνήμη του λάθους και η εμπειρία γίνεται πείρα. Αρκεί να μαθαίνουμε από αυτά.

Σήμερα, με την παγερή και πνιγηρή ατμόσφαιρα, έχω την αίσθηση ότι τα παιδιά δεν έχουν το δικαίωμα στο λάθος. Κι αυτό με τρομάζει για το αύριο.